15 mei t/m 18 juni 2011

Match # 3 is de derde in een reeks van drie presentaties waarin een beginnende talentvolle kunstenaar voor een presentatie in K09 is gekoppeld aan een ervaren kunstenaar.

De beginnende kunstenaar is hier Clemens Neumann. Neumann studeerde in 2009 af aan de Academie Minerva in Groningen. Alledaagse voorwerpen of verschijnselen worden door hem op een andere wijze of binnen een andere context (b.v. in de context van een expositieruimte) gepresenteerd. Dagelijkse aangelegenheden die normaal gesproken nauwelijks opvallen of aanleiding zijn om ‘ergens bij stil te staan’, maar door Clemens Neumann worden gebruikt voor werk dat ons bewuster maakt van vanzelfsprekendheden.

Zo liet hij onder meer een flyer maken waarop, op cartooneske wijze, drie stappen zijn afgebeeld uit het ‘leven van flyers’; het in ontvangst nemen, het tot prop verfrommelen en vervolgens wegwerpen van de flyer. De flyer werd ook op straat als flyer uitgedeeld.

Dit voorbeeld laat zien dat het bij Neumann niet een zaak is van ‘objets trouve’, maar van transformaties van dagelijkse werkelijkheid in werken, die - in zijn eigen woorden - ‘ vragen stellen over hoe we de werkelijkheid moeten interpreteren en of kunst de legitimiteit bezit om onze opvatting over de werkelijkheid in een ander perspectief te zetten’. Ambitieuze gedachten, waarbij men zich kan afvragen of dergelijke pretenties niet het maken van kunstwerken teveel in de weg kan staan.

Dat dat laatste wellicht wel mee zal vallen laten twee fotowerken zien van ‘gestripte’ plastic flessen schoonmaakmiddelen - het soort dat iedereen wel in zijn keukenkastje heeft staan - en hier worden gepresenteerd als objecten die in vorm en kleur en de wijze waarop ze hier worden tentoongesteld ook gewoon esthetisch kunnen zijn.

De meer ervaren kunstenaar is WJM Kok uit Amsterdam. Hij is docent aan de Rietveld Academie en momenteel bezig met een PhD-traject, een promotieonderzoek.

Tussen het werk en opvattingen van Kok en Neumann zijn overeenkomsten en verschillen. Het cartooneske - beter gezegd een milde vorm van humor en absurditeit - vinden we soms ook terug in het werk van Kok. Begin jaren tachtig van de vorige eeuw (wat klinkt alsof het een eeuwigheid gelden is) maakte Kok, als een van de vier genomineerden in de eindronde van de prestigieuze ‘Prix de Rome’, een reeks, op cartoonfiguren gebaseerde, werken. Vierkante monochrome doeken, waarin met een vinger in een zwarte laag verf stripfiguren zijn getekend.

.

Ook het aspect van readymade materiaal komt bij veel werk van Kok aan de orde. Zo maakt hij een werk van, bij de bouwmarkt gekochte, grote lappen oranje plastic afdekmateriaal en maakte hij monochrome ‘schilderijen’ met parfums van bekende merken. In een andere reeks ‘Mix (Monochrome with … )’ werden monochromen gemaakt met collega-kunstenaars als Henk Peeters, Daan van Golden, Martijn Schuppers e.a. De complete reeks werd kortgeleden getoond op een expositie in het Rijksmuseum Twenthe.

In zijn werk gebruikt Kok weliswaar - als Neumann - alledaagse voorwerpen, de relatie kunst - werkelijkheid en de ideeën daaromtrent zijn totaal anders. In een statement in het, door K09 uitgegeven, boek ‘Colour Matters - 1’ liet hij optekenen: ‘Kunst geen leven’. Dat geeft al aan dat beeldende kunst en werkelijkheid bij Kok toch twee verschillende aangelegenheden zijn. WJM Kok levert met zijn werk eerder commentaar op het modernisme van de vorige eeuw en met name op de monochrome schilderkunst. Waarbij de vraag luidt ‘wat en hoe’ je als beeldend kunstenaar daar heden tendage nog aan kunt toevoegen.

WJM Kok laat in Kunstruimte 09 een aantal nieuwe series zien getiteld ‘Loop Notes’. Deze series bestaan elk uit telkens zes werken op A4-papier die deel uitmaken van de grotere serie.

Hij laat daarbij het volgende aantekenen:

In deze series wordt een ‘notitie’ die gemaakt op een miniatuur ondergrond, een oppervlakte die bepaald wordt door vier kantlijnen, een vierkant. De notitie vormt een lus (loop) waarvan alleen vooraf bepaald is dat hij eindigt waar hij begint. De twee dimensies van de ondergrond die bepaald worden door de omtrek, worden verenigd in een derde, het oppervlak. De schaal waarop gewerkt wordt en het werk zichtbaar is lijkt meer met lezen en schrijven te maken te hebben dan met tekenen. Terwijl druk, snelheid, duur, interferentie, en onmiddellijkheid leiden tot het spel van een abstracte lijn waarin doorkruisingen, aanrakingen, spiegelingen, koppelingen, en navolgingen, een letterlijke uitwerking vormen van herhaling en verschil in series, in series.’ 

Een aantal jaren gelden maakte Kok een reeks werken waarin Ikea-tafels tot monochrome schilderijen werden getransformeerd. Een van die ‘tafels’ kreeg op een groepstentoonstelling in K09 in 2005 een plek. Dit werk leverde veel reacties op.

In de presentatie ‘Match # 3’ laat Clemens Neumann een werk zien dat wederom een commentaar is op dit werk van Kok. Dit maal is de tafel niet afkomstig van Ikea, maar van Marktplaats. Het is ook niet - zoals bij Kok - gebruikt als drager voor een monochroom werk, maar wordt zoals het is en als fraai rood tafeltje.

Van de drie presentaties onder de noemer ‘Matches’ zal Roel Arkesteijn - onder meer conservator bij ‘Het Domein’ in Sittard - een keuze maken uit de werken van de deelnemende kunstenaars (Marius Lut; Fabian Westphal; Rosa M Hessling; Femke Dijkstra; WJM Kok; Clemens Neumann). Dit zal een afsluitende expositie worden. Arkesteijn zal verder een essay schrijven over de drie exposities, dat zal worden opgenomen in een publicatie over het totale project. Daarover later mee.

Joke Vos/Jacob van der Veen,

mei 2011